-
چهارشنبه سوم اردیبهشت ۱۴۰۴
-
20:44
عوامل شیمیایی
عوامل شیمیایی زیان آور در محیط کار، شامل مواد شیمیایی هستند که میتوانند به صورت موقت یا دائمی بر سلامت و ایمنی کارکنان تاثیر منفی بگذارند. این عوامل، در صنایع مختلف مانند صنعت شیمیایی، صنعت فلزات، صنعت رنگ و رزین، صنعت داروسازی و صنایع دیگر وجود دارند.
عوامل شیمیایی زیان آور، میتوانند به صورت گازها، بخارها، مایعات و جامدات شیمیایی، مواد نفتی و سایر مواد شیمیایی موجود در محیط کار، وجود داشته باشند. این مواد، ممکن است از طریق تنفس، تماس مستقیم با پوست و چشمها یا در صورت بلعیده شدن، وارد بدن کارکنان شوند و عوارض جدی برای سلامت آنها را به وجود آورند.
تقسیم بندی عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار بر اساس اثرات فیزیولوژیک به شرح زیر می باشد:
مواد التهاب آور و محرک
این مواد دارای اثرات سوزاننده و تاول آور می باشند و سطح مخاط مرطوب را متورم می کنند.
عامل غلظت در این مواد دارای اهمیت بیشتری نسبت به عامل زمان و طول مدت تماس دارد.
مواد خفگی آور
مواد خفگی آور به دو دسته ی خفگی آورهای ساده و شیمیایی تقسیم بندی می شوند:
خفگی آورهای ساده: این مواد با پایین آوردن غلظت و درصد اکسیژن در هوا باعث می شوند اکسیژن لازم به بدن نرسد.
از جمله مواد خفگی آور ساده می توان به دی اکسید کربن، هیدروژن، متان و … اشاره نمود.
خفگی آور شیمیایی: این مواد به علت داشتن اثر شیمیایی و ترکیب با هموگلوبین مانع انتقال اکسیژن به بافت ها می شوند.
از جمله مواد خفگی آور شیمیایی می توان به مونوکسیدکربن، سیانوژن، اسید سیانیدریک و … اشاره نمود.
مواد بیهوشی آور و مخدرها
این مواد به عنوان بیهوشی آور روی سلسله اعصاب مرکزی اثر می گذارند. از جمله مواد بیهوشی آور می توان به هیدروکربن های استیلنی، هیدروکربن های اتیلنی، هیدروکربن های پارافینی و … اشاره نمود.
سموم سیستمیک
موادی هستند که به دستگاه گردش خون، دستگاه عصبی و اندام های داخلی آسیب می رسانند.
سایر مواد معلق غیر از سموم سیستمیک
عوامل موثر در بیماری زایی مواد شیمیایی
فاکتورهایی که در شدت و وخامت مواد شیمیایی تاثیرگذارند عبارتند از:
نوع ماده و اندازه
راه ورود به بدن
غلظت ماده
طول مدت تماس
راه های ورود مواد شیمیایی به بدن
مواد شیمیایی از چهار طریق وارد بدن می شوند:
سیستم تنفسی
گوارشی
پوستی
مخاطی