شرکت نگین سبز پویش عسلویه

ارزیابی روش های کنترل عوامل شیمیایی محیط کار

تبیین اهداف:

لزوم آشنائی با کلیه مباحث طراحی براي ارزیابی صحیح از سیستمهاي تهویه صنعتی

ضرورت شناخت جایگاه سیستمهاي تهویه صنعتی در بین روشهاي مختلف کنترل آلودگی هوا و اثبات اثربخشی و کارآئی آن نسبت به روشهاي دیگر قبل از اجراي طرح

افزایش مهارت کارشناسان در راستاي ارزیابی کلی سیستم تهویه صنعتی قبل از اجراء، در حین اجراء و پس از اجراء

افزایش مهارت کارشناسان در پایش سیستمهاي تهویه صنعتی و ارائه راهکارهاي اصلاحی

اهمیت آلودگی هوا:

سلامت شاغلین و محیط زیست

معضلات منطقه اي ناشی از آلاینده هاي هوا (وارونگی دمائی، اثرات روي اکوسیستم منطقه)

معضلات جهانی ناشی از آلودگی هوا مثل رقیق شدن لایه ازن، گرم شدن کره زمین بدلیل اثر گلخانه اي آلاینده ها

مباحث اقتصادي ( اقتصاد بعداشت، هزینه هاي تحمیلی بر مردم و دولت، شهرداري )

روش های کنترل عوامل شیمیایی:

اجرایی

فنی

حفاظت فردی

اولویت اقدامات مدیریتی و اجرایی

• تدوین قوانین بین المللی، ملی، محلی و … الزام آور در زمینه کنترل آلاینده هاي هوا
• لزوم هماهنگی هاي درون و برون بخشی سازمانی نهادي مرتبط با کنترل آلاینده هاي هوا
• نظارت مسئولانه و پیگیر
• اعمال سیستم ارزش گذاري براي انجام اقدامات کنترلی عوامل زیان آور محیط کار
• تبیین قوانین، مشوق ها و جرایم مرتبط با کنترل آلاینده هاي هوا
• پیشنهاد و پیگیري تصویب مقررات جدید

• روش های عمومی کنترل عوامل شیمیایی یا آلاینده های هوا محیط کار:

  شامل کنترل در منبع، مسیر انتشار و حفاظت فردي است.

  کنترل در منبع:

• تعویض یا جایگزینی مواد
• تغییر فرآیند تولید یا کار
• استفاده از رطوبت
• تهویه موضعی

• تعویض یا جایگزینی مواد:

  جایگزینی مواد بی خطر یا کم خطر (سمیت کم) بجاي مواد خطرناك یا سمی

  شروط این جایگزینی

  الف- اثبات خطر و سمیت ماده مورد استفاده و اثبات خطر و سمیت کم ماده جایگزین
  ب- از لحاظ فنی امکانپذیر باشد
  ج – ماده جایگزین آسیبی به محصول یا فرآیند تولید نزند
  د- از لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه باشد..

  مثالها: استفاده از تولوئن یا گزیلن بجاي بنزن، استفاده از پشم شیشه، پشم سنگ یا پشم سرباره بجاي آزبست، جایگزینی مسباره بجاي سیلیس در سندبلاست کاري و …

  تغییر سوخت دستگاه ها و وسایل و استفاده از سوخت هاي پاک

• ۲ تغییر در فرایند کار

• تغییر یا اصلاح روش انجام کار و استفاده از روشهاي با پتانسیل خطر کم یا بی خطر
• تغییر سیستمهاي باز به بسته

• مثالها: استفاده از لیفتراکهاي گازي بجاي لیفتراکهاي گازوئیلی و بنزینی، استفاده از نقاله هاي بادي بجاي نوار نقاله هاي معمولی، استفاده از رنگ
  غوطه وري بجاي اسپري رنگ، بسته نمودن حوضچه هاي کلر جهت از بین بردن چسبندگی دستکش ها و …

• مکانیزاسیون کار
• رفع نشتی دستگاه ها (در سنگ شکن ها، سرندها و …)
• مثالها: استفاده از لیفتراکهاي گازي بجاي لیفتراکهاي گازوئیلی و بنزینی، استفاده از نقاله هاي بادي بجاي نوار نقاله هاي معمولی، استفاده از رنگ
  غوطه وري بجاي اسپري رنگ، بسته نمودن حوضچه هاي کلر جهت از بین بردن چسبندگی دستکش ها و …

• ۳ استفاده از رطوبت

• استفاده از آب یا مایعات جهت پیشگیري از بلند شدن یا انتشار غبار و ذرات
• شرط استفاده: عدم اختلال در فرآیند و کیفیت مواد
• استفاده و تزریق آب در برخی از معادن قبل از انفجار یا حفاري
• مرطوب سازي مواد پودر در کارخانجات شیشه و آسفالت
• استفاده از مایعات مخصوص و پاشیدن آنها بر روي مواد معدنی دپو و توده شده جهت پیشگیري از انتشار در اثر باد و جریانهاي هوا
• پاشیدن قیر یا مواد نفتی بر روي جاده هاي خاکی

• ۴ تهویه موضعی: بدام اندازي و جمع آوري آلاینده هاي هوا توسط سیستم تهویه در منبع یا موضع انتشار و هدایت آن به سمت فضاي باز یا محیط
  زیست (ترجیحاً با تصفیه آلاینده هات

• هیه و تنظیم دکتر قربانی

راه‌های پیشگیری و کاهش اثرات صدا بر افراد در محیط‌کار

برای این امر باید در محیط‌کار موارد زیر را رعایت کرد:

- اصول مکانیکی و مهندسی

- برگزیدن افراد مناسب برای کار مشخص

- معاینات دوره‌ای

- تغییر کار

- استفاده از تجهیزات حفاظت فردی

1- اصول مکانیکی و مهندسی: از مهم‌ترین عوامل برای پیشگیری از اثرات صدا بوده چنان‌که به معنای کاهش صدا در منبع یا تغییر در ساختار‌ دستگاه‌های محیط‌کار است.

2- برگزیدن افراد مناسب برای کار مشخص: معاینات قبل از استخدام (بدو استخدام) کارگران باید با دقت انجام شود؛ یکی از فاکتور‌هایی که بررسی می‌شود آزمایش شنوایی‌سنجی فرد است تا کارفرما از سلامتی فرد مورد استخدام اطلاع پیدا کند.

3- معاینات دوره‌ای: همه کارگرانی که در محیط‌های کاری دارای آلودگی صوتی کار می‌کنند به صورت دوره‌ای و طبق اصول و با دقت باید آزمایش شنوایی‌سنجی بر روی آن‌ها انجام شود.

4- تغییر کار: در صورت تشخیص اینکه کارگری دارای مشکل شنوایی است باید نوع یا محل کار فرد عوض گردد و به محیطی که به گوش شخص آسیب بیشتر نزند، منتقل شود.

5- استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE): در محیط‌کاری که دارای آلودگی‌های صوتی‌ است، افراد باید از تجهیزات حفاظت فردی از جمله ایرپلاگ (Earplug) که در مجرای خارجی و داخل گوش قرار گرفته و آن را مسدود می‌کند و صدا را در حدود 25 تا 30 دسی‌بل کاهش می‌دهد، استفاده کنند؛ یا اینکه از ایرماف (Earmuff) که بسیار شبیه هدفون هستند و به طور کامل گوش را از بیرون می‌پوشانند و بطور متوسط حدود 15 تا 30 دسی‌بل از شدت صدا می‌کاهند، استفاده کنند. ایرپلاگ در فرکانس‌های بم و ایرماف در فرکانس‌های زیر حفاظت بهتری ایجاد می‌کند.

مواردی که منجر به ایجاد عوامل زیان آور روانی در محیط کار می شوند به شرح زیر می باشد:

• شیفت و نوبت کاری
• ساعات کار بیش از یک شیفت
• بی علاقه بودن به کار و یکنواختی محیط کار
• عدم تناسب فشار کاری و مسئولیت های فردی با توان آن ها
• اضطراب مداوم و عدم امنیت شغلی
• ارتباط ضعیف کارکنان با همکاران، سرپرستان و مدیران
• استرس ناشی از کار
• 

عوامل زیان آور روانی

مشکلات روانی، از دیگر عوامل زیان آور محیط کار به شمار می‌روند. این مشکلات، دارای بعدهای مختلفی هستند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

استرس شغلی

فشارهای روزمره، زمان ‌بندی نامناسب، حجم کار زیاد و ارتباطات نامناسب در محیط کار، از عوامل به وجود آورنده استرس شغلی محسوب می‌شوند.

بی ‌انگیزگی و خستگی

عدم رضایت شغلی، عدم ارتباط معنادار با کار، خستگی ذهنی و جسمی، می‌توانند به بی‌انگیزگی و خستگی کارکنان منجر شوند. این عامل، باعث انجام نادرست و بی کیفیت کارها و عدم رضایت کارفرما و کارکنان می‎شود.

اضطراب و افسردگی

مشکلاتی که ایجاد کننده اضطراب و افسردگی هستند، شامل فشارهای روزمره، ترس از از دست دادن شغل، عدم تعادل کار-زندگی و مسائل مربوط به کار هستند.

عدم امکانات روانشناختی

عدم دسترسی به مشاوره روانشناسی و پشتیبانی روانشناختی، می‌تواند تاثیر مستقیمی بر روحیه و عملکرد مثبت کارکنان داشته باشد.

عواقب و اثرات فشار کاری بالا

فشار کاری بالا در محیط کار، از عواملی است که با بروز برخی از مشکلات و نارضایتی‌های شغلی همراه می‌شود. برخی از این عوامل، عبارتند از:

استرس و اضطراب شدید

فشار کاری بالا، باعث ایجاد استرس و اضطراب در کارکنان می‌شود. این موضوع، ممکن است منجر به مشکلات روانی مانند افسردگی، خستگی و افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های روانی شود.

خستگی ذهنی

از مشکلاتی که با فشار کاری بالا به وجود می‌آید، خستگی ذهنی است. این مشکل، باعث عدم تمرکز و عملکرد نامناسب در هنگام کار می‌شود.

کاهش رضایت شغلی

یکی از دلایل عدم رضایت شغلی، فشار کاری بالای کارکنان است. این مشکل، دارای درجات مختلف بوده و تاثیرات مختلفی را ایجاد می‌کند.