شرکت نگین سبز پویش عسلویه

اصول نمونه برداری و اندازه گیری غلظت آلاینده ها در هوا

سیستم نمونه برداری از ذرات با سیستم نمونه برداری از گازها متفاوت است. ذرات از نظر اندازه و وزن به دو دسته تقسیم می شوند.

ذراتی که به دلیل اندازه و وزن ظرف مدت کوتاهی (1 ساعت) از هوا جدا شده و ته نشین می گردند که ذرات قابل ته نشینی ( Setelabel Particles) نامیده می شوند.

ذراتی که از چند ساعت تا چند روز می توانند در هوا معلق بافیمانده که به آنها ذرات معلق گفته می شود

نمونه برداری و اندازه گیری ذرات

الف) ذرات قابل ته نشینی

برای اندازه گیری ذرات قابل ته نشینی از سیستم Dust fall jar استفاده می شود. این وسیله طرف دبه ای از لاستیک نشکن است که قیفی در بالای ان قرار گرفته است. این ظرف قیف مانند مدت مشخصی در معرض هوا قرار گرفته و می تواند کلیه ریزش های خشک و تر جوی را ظرف مدت معینی در داخل ظرف جمع آوری کند. با توجه به غلظت ذرات, حجم ظرف و سطح مقطع قیف طوری انتخاب می گردد که میزان مواد جمع شده بعد از مدت یک ماه قابل توزین و اندازه گیری باشد. مدت یک ماه ظرف را در محل مناسبی در ارتفاع یک متری از سطح زمین و بدور از ساختمان ها و موانع طبیعی قرار می دهند. بعد از این مدت ظرف با آب مقطر کاملا شسته شده و محتویات آن (خشک و تر) در آزمایشگاه به روش اندازه گیری جامدات کل تعیین می شود. نتیجه به صورت ذرات ته نشین شونده در واحد سطح در ماه گزارش می شود.

ب) ذرات معلق

ذرات معلق به وسیله پمپ های مکش جمع آوری می شوند. این پمپ ها در دو گروه اصلی تقسیم بندی می شوند.

پمپ های با حجم زیاد ( High Volume Sampler) که جریان انها بر حسب متر مکعب در دقیقه بیان می شود.

پمپ های با حجم کم ( Low Volume Sampler) که بر حسب لیتر در دقیقه بیان می شود

مبحث اندازه گیری و ارزشیابی عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار مربوط به تعیین مقدار مواجهه کارکنان با آلاینده های هوابرد نظير گازها، بخارات، گردو غبار، میست و فیوم است. این مهم در سه مرحله نمونه برداری، حمل و نقل نمونه، و آنالیز نمونه خلاصه می شود.

از آنجایی که قضاوت در مورد میزان مواجهه کارگر بر اساس مقادیری در حد میلی گرم یا ppm انجام می شود، کمترین خطای تصادفی با سیستماتیک می تواند منجر به خطای فاحش در برآورد میزان مواجهه کارکنان با عوامل زیان آور شیمیایی شده و سلامت کارکنان را به خطر اندازد. لذا جهت تضمین صحت و دقت اندازه گیری ها باید ملاحظات مربوط به هر مرحله رعایت گردد. ملاحظات مطرح در حوزه نمونه برداری شامل انتخاب روش نمونه برداری مناسب که اعتبارسنجی شده و به تایید سازمان های ذیربط رسیده باشد. همچنین فراهم کردن تجهیزات و وسایل نمونه برداری که از صحت و دقت کافی برخوردار باشند. معمولا این تجهیزات توسعه سازمان های ذیصلاح مورد آزمون قرار داده و تایید می رسند.

لازم است در فرآیند نمونه برداری از وسایل مورد تایید استفاده شود. به منظور حذف خطاهای تصادفی در مرحله نمونه برداری روش هایی تغیر کالیبراسیون و تکنیک های آماری بکار گرفته می شوند. پس از نمونه برداری، حمل و نقل نمونه و انتقال آن به آزمایشگاه آنالیز از جمله مراحلی است که باید کیفیت آن تضمین شود. این مهم تحت عنوان زنجیره حفاظت تامین می گردد که از انتهای مرحله نمونه برداری شروع و تا تحویل نمونه به آزمایشگاه ادامه می یابد.

استخراج نمونه از بستر نمونه برداری و تعیین مقدار آن یکی دیگر از چالش های مهم در امر اندازه گیری مواجهه با عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار بشمار میرود. استفاده از روش هایی که از صحت و دقت لازم برخوردار بوده و اعتبارسنجی شده باشند، لازمه اندازه گیری صحیح مواجه کارکنان است.